موج زندگی قسمت 11 ” کلیک کنید “

علی علیزاده نوامبر 23, 2017 205

موج زندگی قسمت 11

با سلام به همه شنوندگان عزیز و دوست داشتنی ، من علیرضا شعبانعلی مربی و مدرس کلاس های : فن بیان، تربیت لحن، تربیت حس، شخصیت پردازی.

موج زندگی قسمت 11

استودیو صداهای همراه

گلستان سعدی – باب دوم در اخلاق درویشان

تنطیم و میکس از اســـــتودیو صــــداهای هـــــمراه

توضیحات این فعالیت :

موج زندگی شروع کننده یه حال و هوای خوب توی زندگیه، از خیلی چیزا صحبت میشه و خیلی حرفا رو میگیم شعر هست مقالات خوب هست و کلا قراره خوب ببینیم زندگی رو، راه های ارتباطی با من از طریق همین سایت

/ موج زندگی– استودیو صداهای همراه تقدیم میکند.

گویندگان:

علیرضا شعبانعلی

فاطمه امیری

لینک دانلود

گلستان نوشتهٔ شاعر و نویسندهٔ پرآوازه ایرانی سعدی شیرازی است. به باور بسیاری، گلستان تاثیرگذارترین کتابِ نثر در ادبیات فارسی می‌باشد که در یک دیباچه و هشت باب به نثر مُسَّجَع (آهنگین) نوشته شده‌است. بیشترِ نوشته‌های آن کوتاه و به شیوهٔ داستان‌ها و پندهای اخلاقی است.

پیش‌زمینه

استفاده از نثر موزون و مسجع در منشیان و نویسندگان پیش از سعدی، به خصوص از قرن پنجم هجری به بعد بسیار متداول شده بود. در قرن ششم و هفتم هجری، نوشتن پرتکلف و تصنعی نشانه‌ای از دانش نویسنده به‌شمار می‌رفت. بارزترین نمونۀ این نثر، مقامات حمیدی است که در سال ۵۵۱ هجری نوشته شده و مورد تمجید بسیاری از شعرا و ادبای آن دوران مانند انوری، نظامی عروضی و سعدالدین وراوینی قرار گرفته است.

نگارش

سعدی، هنگامِ نگارشِ گلستان را سالِ ۶۵۶ هجری (۱۲۵۸ میلادی) می‌شمارد.

در آن دوران که ما را وقت خوش بود

ز هجرت ششصد و پنجاه و شش بود

سعدی نگارش کتاب گلستان را کمتر از یک سال بعد از تدوین بوستان، در اول اردیبهشت سال ۶۵۶ هجری شروع کرد و «هنوز از گلِ بوستان بَقیّتی موجود بود» که نگارش آن را به پایان رساند؛ بنابراین کتاب گلستان در مدت پنج یا شش ماه نوشته شد که -به نظر محمدعلی همایون کاتوزیان، منتقد ادبی- شبیه به معجزه است^.

همایون کاتوزیان با توجه به شواهدی در گلستان، معتقد است که سعدی پس از نگارش بوستان دچار نوعی افسردگی شد و با این فکر که عمر خود را به بطالت گذرانده و به ایام پیری رسیده‌است، دست از کار کشید؛ اما دوست یا دوستانی او را به نوشتن کتاب جدیدی مصمم کردند. نگارش کتاب گلستان در این مدت کوتاه، می‌تواند نشانی از فرح و انبساطی باشد که پس از یک دوره افسردگی -موقتاً- بروز می‌کند.

سعدی این کتاب را تلویحاً به سعدبن ابوبکر زنگی، ولیعهد جوان فارس تقدیم و ابراز امیدواری کرد که مورد پسند وی واقع شود.

با این حال، سعدی تا سالها پس از این تاریخ (دست کم بیست تا سی سال) همچنان به سرودن اشعار مشغول بوده و این تئوری مطرح است که احتمالاً در این دوران، آثار گذشته خود از جمله گلستان را بازبینی و اصلاح می‌کرده‌است.

نسخه‌های خطی

قدیمی‌ترین نسخه خطی به جا مانده از گلستان سعدی، نسخه‌ای تذهیب‌کاری شده از یاقوت مستعصمی است که به سال ۶۶۸ هجری بازمی‌گردد. در این سال، سعدی هنوز در قید حیات بوده‌است. اما از آنجا که اطلاعات شناسنامه‌ای این نسخه خوانا نیست، به‌عنوان یک نسخه معتبر مورد توجه محققان قرار نگرفته‌است.

نسخهٔ خطی قدیمی دیگری از کلیات سعدی، معروف به نسخهٔ لرد گرینوی به سال ۷۲۰ هجری برمی‌گردد. این نسخه پیشتر در لندن نگهداری می‌شده، اما امروز در کتابخانه بنیاد بودمر در ژنو قرار دارد. غلامحسین یوسفی در تصحیح بوستان و گلستان از آن به‌عنوان نسخه اساس استفاده کرده‌است.

علی بن احمد بن ابی بکر بیستون از جمله مشهورترین گردآورندگان کلیات سعدی است که یک بار در سال ۷۲۶ و بارد دوم در سال ۷۳۴ هجری به این کار مبادرت نمود. در این نسخه، گلستان در ابتدای کتاب کلیات قرار گرفته‌است و هرچند که بعدها در نسخه ای که برای اکبر شاه، یکی از امپراتوران گورکانی در هند آماده شد، بوستان قبل از گلستان آمد، اما ترتیب قرار گرفتن فصول مختلف کلیات سعدی در بیشتر نسخه‌های بعدی، کم و بیش از همین نسخه اقتباس شده‌است.

نسخه خطی قدیمی دیگری که از کلیات سعدی موجود است، در سال ۷۶۶ هجری به خط محمد بن عبداللطیف عقاقیری، از شاگردان با واسطه سعدی و به‌فاصله حدوداً ۷۰ سال پس از درگذشت وی نوشته شده‌است. این نسخه، قدیمی‌ترین نسخه از کلیات سعدی در گنجینه کتب خطی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی است. تقریباً به همین قدمت، نسخه خطی دیگری از کلیات سعدی در سال ۷۷۰ هجری به دستور تورانشاه و به خط حسن الحافظ نوشته‌شد که در مرکز میکروفیلم دهلی نو نگهداری می‌شود.

ترجمه

در امپراتوری عثمانی، علاوه بر شرح‌ها، دست کم هفت ترجمهٔ ترکی از گلستان انجام شده که قدیمی‌ترین آنها مربوط به سال ۱۳۹۱ میلادی است.

نخستین ترجمهٔ گلستان به زبان‌های غربی در سال ۱۶۳۴ میلادی انجام شد. در این سال، آندره دوریه گلستان را به‌صورت ناقص به فرانسوی ترجمه کرد. مطابق فهرست مندرج در کتاب کتابشناسی ادبیات فارسی در زبان فرانسه، این کتاب تاکنون نُه بار به طور کامل به زبان فرانسه ترجمه شده‌است. معروفترین مترجمان آن عبارتند از نیکول سِمله (به فرانسوی: N.Sémelet)، شارل دفرمری (به فرانسوی: Ch. Defrémery)، فرانتس توسن (به فرانسوی: Franz Toussaint)، عمر علی شاه (به فرانسوی: Omar Ali Shah) و ژاک موریس گودن (به فرانسوی: J. -M. Gaudin).

در سال ۱۶۵۱میلادی، ترجمه لاتین از گلستان منتشر شد. این ترجمه توسط جرج جنتیوس (Georgius Gentius) انجام شد^.

در سال ۱۶۵۴، آدام اولئاریوس که زبان فارسی را در ایران آموخته بود، به کمک یک ایرانی به نام حق‌وردی، ترجمهٔ کاملی از گلستان را به زبان آلمانی منتشر کرد. پس از آن، فریدریش روکرت نیز در سال ۱۸۴۷ میلادی این کتاب را به‌صورت منظوم به آلمانی ترجمه کرد. اما ترجمه او نیم قرن بعد؛ یعنی در سال ۱۸۹۵ منتشر شد.

نخستین ترجمهٔ کامل از گلستان به زبان انگلیسی، از آنِ سر ریچارد فرانسیس برتون است در سال ۱۸۸۸ میلادی. اما قبل از آن ترجمه‌های آزادی از بخش‌هایی از گلستان به انگلیسی صورت گرفته بود که نخستینِ آنها به قلمِ استفان سولیوان (Stephen Sullivan) در سال ۱۷۷۴ انجام شد. پس از آن فرانسیس گلادوین و جیمز راس نیز ترجمه ای آزاد از آن به زبان انگلیسی منتشر نمودند. جیمز راس برای این ترجمه از نسخهٔ لاتین کتاب با نامِ Gentius استفاده کرد. در سال ۱۸۴۳ رالف امرسون، شاعر آمریکایی یک نسخه ترجمه شده از گلستان با توجه به ادبیات آمریکایی تهیه کرد و آن را یکی از کتابهای مقدس قلمداد کرد.

علاوه بر این، گلستان در قرن نوزدهم چندین بار به زبان‌های هندی، اردو، عربی، لهستانی، چکی، روسی، پرونسی و رومانیایی ترجمه شد.

چاپ

نخستین نسخه چاپی از گلستان در سال ۱۶۵۱میلادی در آمستردام و به زبان لاتین توسط Gentius منتشر شد. با این حال، تا اوایل قرن نوزدهم میلادی که نسخه‌هایی از کلیات در کلکتهٔ هند منتشر شد، خبری از چاپ گلستان یا کلیات سعدی در کشورهای اسلامی نبود. کتاب گلستان یکی از نخستین کتاب‌های فارسی است که با استفاده از ماشین چاپ منتشر شده. این کتاب نخستین بار در سال ۱۸۲۴ میلادی در تبریز و بعد از آن در سال ۱۸۴۷ در تهران به چاپ رسید. در این سده همچنین نسخه‌هایی از گلستان در استانبول، قاهره، پاریس، لایپزیک، برلین، انگلستان و بیش از صد مرتبه در هندوستان چاپ شد^.

تصحیح

تاکنون نسخه‌های تصحیح‌شده متعددی از گلستان -چه به‌صورت مستقل و چه در قالب کلیات سعدی– آماده و منتشر شده‌است. اولین کتاب تصحیح‌شده گلستان در سال ۱۳۱۰ توسط عبدالعظیم قریب آماده و منتشر شد. اولین نسخه تصحیح‌شده کلیات سعدی نیز در سال ۱۳۱۶ توسط محمدعلی فروغی منتشر گردید که تا سال‌ها به‌عنوان مهمترین منبع ارجاع به آثار سعدی محسوب می‌شد. بعداً، نسخه‌های دیگر از این کتاب توسط محققان دیگر ازجمله سعید نفیسی، محمدجواد مشکور، خلیل خطیب رهبر و بهاءالدین خرمشاهی تصحیح شد. اما معتبرترین نسخه گلستان به تصحیح غلامحسین یوسفی است که مبنای آن هفده نسخه خطی و نسخه‌های چاپی معتبر بود. با این حال، این تصحیح نیز نظرات همه منتقدان را برآورده نکرد و بعد از آن دست کم یک نسخه تصحیح‌شده دیگر از کلیات سعدی در سال ۱۳۷۵ توسط بهاءالدین خرمشاهی عرضه گردید.

ساختار کتاب

دیباچه
باب اول – در سیرت پادشاهان
باب دوّم – در اخلاق درویشان
باب سوّم – در فضیلت قناعت
باب چهارم – در فواید خاموشی
باب پنجم – در عشق و جوانی
باب ششم – در ضعف و پیری
باب هفتم – در تأثیر تربیت
باب هشتم – در آداب صحبت

دیباچه

سعدی در دیباچهٔ کتاب، چراییِ نگارشِ آن و زمانِ نگارش را با گفتاری فاخر، شیرین و روان بازگو می‌کند. وی در دیباچه، کتابِ گلستان را گلستانی راستین می‌شمارد که سرما و گرمایِ روزگار بر آن تأثیری ندارد و چنین می‌گوید:

برای نُزهتِ ناظران و فُسحَتِ حاضران، کتابِ گلستانی توانم تَصنیف کردن، که بادِ خزان را بر وَرقِ او دستِ تَطاول نباشد و گردشِ زمان، عیشِ ربیعَش را به طیشِ خَریف مُبَدل نکند.

به چه کار آیدت ز گُل طَبَقی		از گلستانِ من بِبر وَرقی
گُل همین پنج روز و شش باشد		وین گلستان همیشه خوش باشد